Kategoria: sens

Dlaczego walka o sens traci znaczenie?

Dlaczego ciągle szukam? Bo wciąż nie rozumiem. A może to właśnie nieustanne szukanie przeszkadza mi w zrozumieniu? Walka o swoje miejsce w świecie traci sens, gdy za wszelką cenę dążymy do natychmiastowych odpowiedzi. Warto czasem zwolnić. To, co wydaje się nowe, nierzadko okazuje się jedynie inną wersją tego, co już dobrze znamy. Wiara stanowi w tym procesie punkt wyjścia – jest impulsem, który daje siłę do rozpoczęcia prawdziwego poszukiwania. Ale nie chodzi tu o zrozumienie samej wiary, lecz o zrozumienie siebie w jej świetle. To siebie muszę znaleźć, nie świat.

Rozeznanie pomaga w tej drodze. Lecz nie jest to rozeznanie w strukturach, schematach czy układach. Rozeznanie woli Bożej to wewnętrzny proces, wymagający cierpliwości i modlitwy. Ale nie modlitwy „funkcjonalnej”, która załatwia sprawy, lecz tej, która ucisza serce. Jeśli modlę się tylko swoimi problemami, tracę z oczu Słowo Boże, a wraz z nim pokój. Każda decyzja, która nie przynosi pokoju, pozostaje moją próbą panowania nad rzeczywistością, a nie aktem prawdziwego rozeznania. Dlatego tak ważne jest słuchanie tych, którzy już przeszli tę drogę – choć warto z rozwagą dobierać tych, którym zaufamy.

Cierpienie, podobnie jak myślenie, jest integralną częścią naszej duchowej wędrówki. Myślenie pokazuje zdolność rozumienia, cierpienie – zdolność odczuwania. „Myślę, więc mam żywy umysł”, ale „cierpię, więc mam żywe serce”. Cierpienie, choć nikt go nie wybiera, uczy nas pokory i właściwego miejsca w życiu. Nikt nie prosi o pierwsze miejsce w bólu, ale to właśnie w cierpieniu często odkrywamy prawdziwe zrozumienie – bo ono nie rodzi się z łatwych odpowiedzi, lecz z głębokich pytań, które zmuszają nas do refleksji nad tym, kim naprawdę jesteśmy.

Słowo i rozumienie

Dzisiejsza Ewangelia rozpoczyna się słowami: „Oto siewca wyszedł siać”. Tradycyjna egzegeza przyzwyczaiła nas do dość prostej interpretacji tej perykopy. Ziarnem jest Słowo Boże, ale co jest glebą? Odzwierciedla ona cztery rodzaje ludzi, ale tak naprawdę odzwierciedla naszą zdolność rozumienia Słowa. Zatem ziarno i gleba to tyle, co Słowo i jego rozumienie. Ziarno szuka gleby, jak wiara szuka rozumienia. Dzięki niemu można robić coś gruntownie. To jest właśnie gleba życia człowieka.

Czasem próbuje się cały proces ewangelizacji sprowadzić do słowa jako ziarna i jedyny wysiłek sprowadzić do siania. Tymczasem Kościół nie jest od siania, ale od uprawiania gleby. To właśnie miał na myśli św. Bazyli, kiedy studził zapał ewangelizacyjny swoich mnichów. Nie pytał o to do kogo pójdą, ale kim są ci, którzy chcą siać. Wypuszczał z klasztoru tylko tych, co do których miał pewność, że nie zapomną o Bogu, czyli o tym, kto jest siewcą.

Jakie jest zatem zadanie Kościoła w tym procesie? Czuwać nad kulturą duchową. Najpierw nad „sklerozą serca”. Skleroza serca, czyli zapominanie o Bogu, a postawienie na swoją pewność, która rodzi zatwardziałość. Wtedy nawet pobożność nie oznacza nic ponad przekonywanie Boga do własnych racji. Tymczasem wiara najpierw jest słuchaniem. To dlatego relacja mistrz-uczeń odbywała się w miejscu, które nazywało się audytorium, czyli miejsce słuchania. Drugim niebezpieczeństwem jest ziarno rzucane na drogę, czyli na życie człowieka w ciągłym pośpiechu, na życie oparte na płytkich relacjach, nieprzemyślanym działaniu.

Gleba jest więc poziomem rozumienia. A rozumieć, to odkryć sens natchnienia, nie tego, które było w momencie spisywania Pisma Świętego, ale tego, którego sens trzeba odkryć dzisiaj. Nie skupiać się wyłącznie na tym, co Jezus powiedział wtedy, ale na tym, co mówi dzisiaj. I konsekwentnie, zadaniem Kościoła nie jest sprowadzenie Słowa Bożego do rodzajów literackich i historii redakcji, ale uwrażliwienie, że ten pierwotnie odkryty sens musi być na nowo odkryty dzisiaj dla nas. Kościół nie może też zastąpić osobistego rozumienia słowa. To nie ksiądz ma mi powiedzieć, co Bóg mówi do mnie, ale ma mi powiedzieć, jak czytając to, co mówił Bóg wtedy, odkryć na nowo, co Bóg mówi w moim życiu.

Na koniec jeszcze jeden obraz – siewca wyszedł siać. Ale co robił wcześniej? Użyźniał glebę, czyli przygotowywał ją do rozumienia. Może więc czas uświadomić sobie, że wszystkie emocjonalne sposoby głoszenia Ewangelii nie są niczym więcej, jak rzucaniem ziarna na drogę. Prawdziwa potrzeba nie sprowadza się więc do akcji, ale do powrotu do budowania kultury duchowej, bez której nie ma rozumienia, i konsekwentnie, plonów.