Pojęcie tożsamości w II połowie XX wieku stało się pojęciem kluczowym nie tylko w filozofii, ale również w socjologii. Filozoficznie tożsamość wyraża się w pytaniu: kim jestem? Towarzyszą mu takie dookreślenia, jak stałość, spójność, odrębność. Oznacza to, że człowiek musi sobie odpowiedzieć kim jest w swojej stałości, to znaczy, co sprawia, że pomimo zmian w życiu, ktoś może o sobie powiedzieć „ten sam”. Nośnikiem tożsamości w tym znaczeniu jest wierność danemu słowu. Spójność oznacza, że człowiek potrafi harmonizować i hierarchizować różne płaszczyzny swojego życia. Wreszcie odrębność pokazuje, że ja to nie ty.
W socjologii z kolei tożsamość zostaje dopełniona kategorią utożsamienia z określoną grupą, jej misją i celami. Ale już na tym etapie można zauważyć, że człowiek może utożsamiać się np. z klubem sportowym, ale również z grupą przestępczą. Ważne jest więc z kim się utożsamia.
Rodzi to drogę budowania ludzkiej tożsamości: pytam kim jestem, następnie kim się staję poprzez utożsamianie się z grupą, by ostatecznie zapytać czy to utożsamienie pozwala pozostać mi sobą.
W chrześcijaństwie jest jeszcze jeden wymiar utożsamienia – utożsamienie nie tylko z socjologicznie rozumianą grupą, ale ze wspólnotą konkretnych, żywych ludzi. Dobrze wyraża to stara chasydzka opowieść o rabinie z Berdyczowa, Lewim Icchaku. Pewnego razu powiedział on swojej grupie, by zapraszali go wyłącznie na spotkania, na których będą chcieli wprowadzać jakieś nowe elementy. Pewnego dnia otrzymał zaproszenie i kiedy przybył na spotkanie, zapytał: co nowego chcą wprowadzić? Powiedzieli mu, że chcą postawić skarbonkę, do której bogaci będą mogli wrzucać datki, żeby nie było biednych u progu ich domów. Na to rabin odpowiedział: ale co w tym nowego? Przecież to było już w Sodomie i Gomorze. Ustawiono skarbonkę, żeby biedni mogli zniknąć bogaczom z oczu.
Ten właśnie wymiar braterstwa jest potrzebny do chrześcijańskiego utożsamienia się z grupą, ze wspólnotą. To jest prawdziwym kryterium otwartości, to w kontekście braterstwa papież Franciszek podpisze dzisiaj nową encyklikę.