Pytanie o miłość ojczyzny

Wśród różnych pojęć dotyczących spraw wielkich, a zakorzenionych w osobistym doświadczeniu, z pewnością znajdzie się miłość ojczyzny. Zakłada ona jednak, że człowiek wie co to ojczyzna i czym jest miłość. Zanim więc zaczniemy kochać ojczyznę, postawmy sobie pytanie, czy umiemy kochać w ogóle i jak miłość rozumiemy? Wyjdźmy od czegoś najprostszego: jakim modelem miłości kochamy naszych rodziców? Jeśli w rodzinie jest troje dzieci, czy wszystkie kochają tak samo? A może narzucić model najmłodszego lub najstarszego, albo jeszcze prościej – niech sami rodzice zdecydują, jak chcieliby być kochani.

Może więc najlepiej pozostawić w tym względzie wolność, by każde dziecko mogło kochać rodziców na sobie właściwy sposób. Każde porównanie ma słabe punkty, zwłaszcza próba dosłownego przeniesienia miłości do rodziców na miłość do ojczyzny. Ojczyzna ma tych dzieci więcej. Są jednak – w moim przekonaniu – dwie sprawy, na które warto zwrócić uwagę.

Pierwszą jest służba, a właściwie dostrzeżenie różnicy pomiędzy służbą a panowaniem. Służba rodzi kontynuację, panowanie zerwanie i zmianę. Kontynuację, ponieważ służyć można zawsze, służba nie jest kadencyjna. Ja doświadczam pomocy od innych, potem sam pomagam innym. Natomiast panowanie jest ograniczeniem „służenia” tylko do okresów, kiedy się panuje. W odniesieniu do ojczyzny ma to bardzo konkretne odniesienie. Czasem odnosi się wrażenie, że władza może służyć tylko wtedy, kiedy rządzi, natomiast kiedy jest w opozycji musi szkodzić. Niestety są to polskie charyzmaty wszelkich koalicji i opozycji, znaczonych nie służbą, ale na przemian panowaniem i szkodzeniem.

Drugim elementem jest tradycja. Moim ulubionym przykładem jest roślina podarowana przez babcię wnuczce w pięknej doniczce. Tylko, że roślina się rozwija, rozrasta, doniczka staje się niewystarczająca. Wtedy staje się przed dylematem tradycji: doniczka czy roślina? Co w imię czego poświęcić? Nasza doniczka tradycji i nasza roślina zwana Polską. Co czemu poświęcić?

To tylko kilka refleksji/propozycji na nasze narodowe święto.

Autor

Jarosław Andrzej Sobkowiak

cognitive science, anthropology of communication, media ethics, media and artificial intelligence, UKSW Knowledge Base - team leader // kognitywistyka, antropologia komunikacji, etyka mediów, media a sztuczna inteligencja, Baza Wiedzy UKSW - przewodniczący zespołu https://bazawiedzy.uksw.edu.pl