Jaka natura, jaka kultura, jacy my?

Człowiek wiele znieść może. Krzywdę, chorobę, ból poniżenia i śmierć najbliższych. Czy jednak jest w stanie uratować się przed sobą? A może powinno się zapytać inaczej, czy jest w stanie ocalić siebie, w tej naszej współczesności, o której tyle się mówi i pisze, a i tak nikt jej do końca nie rozumie? By jednak móc tak zapytać trzeba by założyć, że ten nasz człowiek „ma siebie”, w czasach rozziewu miedzy wartościami wyznawanymi a przeżywanymi, konformizmu i konsumpcji, czasach zagubienia, bezradności i chyba już nawet obojętności wobec głupoty i minimalizmu moralnego, intelektualnego. Kiedy wszelkie napływy do tego, co „nasze” tłumaczymy wielokulturowością, prawem do inności czy otwartością na nowe… Nawet Kant nie naciągnąłby wystarczająco swego imperatywu…

Co zatem znaczy „mieć siebie”? To wiedzieć kim jestem, w co wierzę, co jest dobre dla mnie i innych obok mnie, czy to jednak wystarczy? Paul Ricoeur powie, że trzeba mieć trwałe skłonności (charakter) i dotrzymywać obietnic, przyjmując wyzwanie zmienności przekonań i uczuć. Tylko tyle, a jednak aż tyle…

  Ale żeby nie tak od razu z obcej beczki, to pomówmy o nas Polakach. W ostatnich dniach, media wielokrotnie powoływały się na – jakże to rzetelnie przeprowadzane –  badania na temat polskości, że się jej wstydzimy, że jej nie lubimy, że wyjeżdżamy szukać pracy na Zachodzie, bo tam łatwiej, a „polskość” to nawet na ulicy słychać (i niestety czuć..). Czy jednak zadajemy sobie pytanie czym nasza polskość jest? Nie wystarczy przecież już powiedzieć, że my to na obiad bigos, kotlet schabowy, Wałęsa w stoczni, no i jeszcze do niedawna Nasz Papież – Jan Paweł II. Tradycyjny obiad coraz częściej w Mac Donaldzie, Wałęsa na emeryturze, a w Watykanie panuje Benedykt XVI. Co zatem z nami? (w świecie – chciałoby się zapytać…)

No właśnie, jacy jesteśmy? Jaką kulturę tworzymy? A jeśli to, co robimy to odzwierciedlenie naszej natury – kim zatem jesteśmy? Chcemy budować naszą kulturę ciągle jednak walcząc z tradycją bez zastanowienia czy to aby nie tradycjonalizm. Pragniemy IV RP sprawiedliwej i z „czystymi rękami”, a głosujemy, że homo politicus nie da sobie rady w życiu bez kłamstwa (i moherowego beretu w kieszeni). Nie potrafimy się porozumiewać, bo komunikujemy i owszem, tylko ile w tym polszczyzny, nawet w ulubionych mediach….

 Religia – trwa, etyka, tworzy się, polityka – zawsze jakaś jest.

A teraz sobie odpowiedzmy: Natura? – Jakiego mnie Panie Boże stworzyłeś, takiego mnie masz, wiec po co pytasz?

 Kultura? – Jaka jest każdy widzi.

A my sami? -To się jeszcze zobaczy, dopiero wiosna idzie…

Autor

Jarosław Andrzej Sobkowiak

cognitive science, anthropology of communication, media ethics, media and artificial intelligence, UKSW Knowledge Base - team leader // kognitywistyka, antropologia komunikacji, etyka mediów, media a sztuczna inteligencja, Baza Wiedzy UKSW - przewodniczący zespołu https://bazawiedzy.uksw.edu.pl