Każdy, kto próbował napisać coś w swoim życiu wie, że łatwiej pisać przyczynki, artykuły, krótkie formy niż monografie. Dlatego od pewnego czasu staram się trzymać w ryzach – i przynajmniej na poziomie krótkiego tekstu – oscylować wokół jednego tematu. Dzisiaj o przebaczeniu, a właściwie o tym, że nikt nie ma interesu w przebaczaniu.
Najpierw dotknijmy samej istoty przebaczenia. W perspektywie wiary najbliższym obszarem słowa „przebaczyć” nie jest – wbrew pozorom – krzywda doznana czy uczyniona, ale modlitwa. Coraz mniej czasu na nią mamy, a nawet, gdy już czas znajdziemy, nie mamy siły myśleć o tym, co w modlitwie mówimy. Dlatego jest ona jak tani kosmetyk – zasłoni, ale w skórę nie wniknie i jej nie zregeneruje. Co najwyżej przyprószy to, co chcemy ukryć.
W przebaczeniu istotne jest pytanie: Ile razy? Wydaje się jednak, że sensowniej byłoby je zamienić na „dlaczego” i „jak” w praktyce? Dietrich Bonhoeffer napisał kiedyś, że od momentu Wcielenia pomiędzy mną a drugim człowiekiem zawsze jest Bóg. Jakie z tego płyną wnioski? Dlaczego przebaczać? Bo Bóg wchodzi w relację z ludźmi. Jak przebaczać? Po prostu Go wpuścić w te relacje i nie planować za Niego. Ale przecież mam proces toczący się w sądzie, otwartą sprawę rozwodową… Nikt nie ma interesu w przebaczeniu.
W przebaczeniu chodzi też o prawdę, i to nie o prawdę rzeczy, ale o prawdę osób, a właściwie o prawdę o mnie. Co mnie dotknęło i dlaczego? Niestety panuje wszechwładna schizofrenia przebaczenia. Moje winy ma przebaczyć Bóg, natomiast winy drugiego mają zależeć od mojego przebaczenia. Ci którzy odwołują się do Boga i historii, najczęściej ani Bogu, ani historii nie zostawiają swoich nieprzebaczonych spraw. Najlepszym dowodem na trudność we wprowadzeniu Boga w nasze relacje są nadchodzące wybory. Gdyby wpuścić Boga pomiędzy zwalczające się partie. Ale co wtedy z kampanią? Nikt nie ma interesu w przebaczaniu.
Jakie z tego płyną wnioski? Po pierwsze, pytanie „ile razy” nie dotyczy ilości, lecz osób na horyzoncie moich spraw. Ile – jest pytaniem o to ilu ludziom ja muszę przebaczyć i ile osób musi przebaczyć mnie. Bo siła przebaczenia nie tkwi w liczbie bezsensownie wypowiedzianego „wybaczam”, ale w zrozumieniu istoty przebaczenia. Przebaczyć w sercu, to znaczy zrozumieć, że Bóg i nienawiść się wykluczają. Wierzący musi być człowiekiem przebaczenia albo schizofrenikiem w wierze. Trzeciej drogi nie ma.
Czym jest więc przebaczenie? Zachowaniem pamięci a zniszczeniem nienawiści. Czasem jednak odwracamy kolejność, już nie pamiętamy o co chodziło, ale nienawiść jest ciągle żywa – bo jeszcze sprawa w sądzie, bo jeszcze rozwód w toku, bo jeszcze tyle do załatwienia po ludzku… bez Boga.
I ciągle nikt nie ma interesu w przebaczaniu.
