Autor: Jarosław Andrzej Sobkowiak

cognitive science, anthropology of communication, media ethics, media and artificial intelligence, UKSW Knowledge Base - team leader // kognitywistyka, antropologia komunikacji, etyka mediów, media a sztuczna inteligencja, Baza Wiedzy UKSW - przewodniczący zespołu https://bazawiedzy.uksw.edu.pl

Eliksir młodości

Albowiem życie Twoich wiernych o Panie, zmienia się, ale się nie kończy. Te słowa towarzyszą każdej śmierci przeżywanej w duchu wiary. Wyrażają jednak nie tylko pragnienie człowieka wierzącego. Są odzwierciedleniem pragnienia natury ludzkiej, natury każdego człowieka. Jeśli jednak egzystencji nie towarzyszy wiara, wtedy człowiek zaczyna szukać sposobu unikania owego „końca” trochę po omacku, za wszelką cenę.

Próbuje się zatem znajdować sposoby zachowania status quo w oparciu o własne siły, które jednak się zmieniają i ostatecznie kończą. Czy jednak człowiek powinien się poddać nieuchronności końca. Może i nie powinien, ale się poddaje. Poddaje, kiedy dobrowolnie skazuje siebie na samotność we własnych siłach i we własnym bycie.

Człowiek jest istotą duchowo-cielesną. Wszystkie zaś eliksiry młodości dotyczą ciała, są więc walką o człowieka, ale tylko o pewną jego część. Proponuję więc, jako dodatek do istniejących już „eliksirów młodości”, eliksir na życie duchowe: Tego, który jest naszą młodością, który rozwesela młodość naszą. Wiara i łaska sprawiają, że owa duchowa siła pozwala człowiekowi zachować ów przebłysk nieśmiertelności, który jest wpisany w naturę człowieka i który może się nie kończyć. Ten jednak eliksir trzeba wybrać w sposób wolny. Jemu nie towarzyszy magia reklamy, lecz proste zaproszenie: jeśli chcesz.

Antydyskryminacja czyli…

We wtorek, 14 września b.r. Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach podjął inicjatywę powołania Ośrodka Antydyskryminacyjnego. W dzisiejszym świecie podobna inicjatywa powinna spotkać się z szerokim poparciem, gdyż na każdym kroku można zauważyć przejawy dyskryminacji i to w wielu płaszczyznach. Co jednak oznacza to słowo i czy przez wszystkich jest jednakowo rozumiane?

                Śledząc jurysprudencję europejską, szczególnie w zakresie ochrony praw człowieka, można zauważyć, że nie jest to przedsięwzięcie nowe. Jego wyraz znajdujemy chociażby w Europejskiej Karcie Praw Człowieka. Wylicza się w niej cały szereg przejawów godzących w prawa człowieka. W podobnym duchu sformułowano też Kartę Praw Podstawowych na szczycie w Nicei. Warto jednak przyjrzeć się ewolucji świadomości dyskryminacji na przestrzeni czasowej dzielącej dwa wspomniane dokumenty. Otóż można bez trudu zauważyć trzy nowe punkty będące przedmiotem szczególnej ochrony: dziedzictwo genetyczne, niepełnosprawność i orientacja seksualna.

                Pozostaje postawić sobie pytanie jak zabezpieczamy się przeciwko owym przejawom dyskryminacji. Czytelnik może bez trudu prześledzić prawo polskie w tym względzie. A potem przyjrzeć się działalności wspomnianego ośrodka i odpowiedzieć sobie na pytanie, co jest prawdziwą dyskryminacją w Polsce, co się zwalcza i jaka teoria prawa bądź ideologia przyświeca konkretnym działaniom. Wnioski pozostawiam czytelnikowi.

Gramatyka i ortografia to nie wszystko

Niedawno miałem ciekawą wymianę myśli na temat sensu słowa. I bynajmniej nie słowa, lecz sens dyskusji dał mi wiele do myślenia. Byłem w trakcie przygotowywania artykułu na temat teologii moralnej po Veritatis splendor. Te dwie rzeczy pozornie nie mają z sobą nic wspólnego, a jednak. A jednak pozwoliły mi zrozumieć jak bardzo nasze pokolenie postawiło na użytkową stronę języka, jak bardzo nie rozumiemy i nie chcemy rozumieć drugich.

                W literaturze teologicznej znane jest pojęcie „grammaire chrétienne”. Chodzi o to, że posługujemy się słowami, które tylko z pozoru pokazują, że coś rozumiemy. W rzeczywistości prowadzimy egzystencję synonimiczną. Rozwijamy hybrydację znaczeń, nie siląc się na dociekanie sensu, który ostatecznie prowadzi do jedności. Komunikujemy nie prowadząc do komunii, właściwie komunikatujemy. A komunikatowanie prowadzi tylko do procesualizacji życia i właściwie tworzymy błędne koło dające pole do słownych popisów. W jednym z dokumentów Kościoła czytamy, że jedynym lekarstwem na hermeneutykę filozoficzną jest hermeneutyka metafizyczna. Taka, która przecina koło i sprawia, że dalsze mnożenie znaczeń bez uchwycenia sensu nie służyłoby niczemu.

                Po co o tym piszę? Piszę dlatego, że jednak w tym bezsensie jest sens. Ten bezsens przygotowuje do odkrycia sensu. W tym wyraża się różnica pomiędzy bez-sensem a non-sensem. My świadomie nie mówimy bez-sensu, lecz pozbawiamy słowa ich prawdziwego sensu tworząc non-sensy. Może warto byłoby wrócić do tego, o czym pisze papież w Fides et ratio i spróbować odkryć nie gramatyczno-ortograficzny, lecz mądrościowy sens i cel życia.