Dwa brzegi jeziora są do siebie podobne

W ubiegłym tygodniu pisałem o tym, że życie przypomina jezioro z jednym brzegiem, ulubionym i dobrze znanym – brzegiem codzienności i doczesności. Drugi brzeg to wieczność. Ale jest to – przepraszam za określenie – studyjna wersja wiary. W życiu, zwłaszcza ochrzczonego, te dwa brzegi się przeplatają, bo nasza wieczność w codzienności to po prostu łaska, do której się powraca i od której czasem się ucieka.

A jednak do nieśmiertelności jesteśmy powołani – również naszym intelektem, który nie akceptuje ograniczeń ideologicznych od żadnej ze stron wpływu. Nieskończoność pragnienia i ograniczoność jego realizacji. Wiara jest przeciw wąsko rozumianej ascezie, ponieważ tak rozumiana asceza przypomina trochę rodzica, który upomina ładnie ubrane dziecko: nie chodź tam, bo je pobrudzisz, nie biegaj tyle, bo zniszczysz nowe buty. A przecież o wiele racjonalniej zarobić na proszek do prania i na nowe buty. Niestety u nas ascezą zajmują się osoby, których największym celem ascetycznym byłoby zawiesić oddychanie, by nie zużywać tlenu. Nieudacznika pomylono z ascetą i dlatego do seminariów coraz rzadziej przychodzą ludzie z charakterem i ambicjami. A całą tę bylejakość przykrywa się mglistą definicją świętości.

Wiara jest jednak perspektywą otwierającą na nieskończoność i na nieśmiertelność. I każdy próbujący ją sprowadzić do swoich lęków, pokazuje tylko swoją duchową miałkość i brak wiary. Dzięki Bogu, do takiej wiary raczej nikogo nie pociągnie.

Oby tylko wiara nie musiała opuścić kościołów, jak myślenie musiało opuścić uniwersytety.

Miłosierdzie jako utopia

Odsłona I: miłosierdzie a pokój

Przyzwyczajono nas do myślenia o pokoju jako braku wojny. Natomiast pokój rodzi się bardziej z jakości relacji. Spieramy się o utopie, każde pokolenie ma własne, i w tym wymiarze nie pogodzimy się nigdy. Zamiast spierać się o utopie, lepiej spierać się o rzeczywistość. By się jednak o nią spierać, trzeba do niej powrócić.

Odsłona II: miłosierdzie a rzeczywistość

Odrywa się od rzeczywistości ktoś, kto w niej nie trwa. Trwać w rzeczywistości, to mieć relację do Absolutu jako punktu odniesienia, mieć relację do drugiego człowieka (rozmawiać „z”, a nie tylko „o”), mieć relację do samego siebie – być w prawdzie o sobie (nawet jeśli brudny i brzydki nie lubi lustra).

Odsłona III: miłosierdzie a nieskończoność

Nieskończoność w fizyce ukazuje, że rzeczywistość nie jest nieskończona. Pytanie o nieskończoność nie może więc być sposobem ucieczki od rozumienia i przeżywania skończonej rzeczywistości. A miłosierdzie? Podstawowa para pojęć to miłosierdzie i sprawiedliwość. W świecie musimy żyć tak, jakby nieskończoności nie było, wiedząc, że jest. W wymiarze moralnym i religijnym musimy żyć tak, jakby istniała wyłącznie sprawiedliwość, wiedząc, że jest miłosierdzie.

Podsumowanie:

Istnieje zapewne teoria, która w prosty sposób wytłumaczy kiedyś związek miłosierdzia i sprawiedliwości, ale to perspektywa nieskończona. Dla nas pewniejsze jest przyjęcie, że nasza rzeczywistość opiera się na sprawiedliwości, a kiedyś zrozumiemy, że jak nieskończoność nie jest prostym zaprzeczeniem skończoności, lecz jej źródłem, tak miłosierdzie nie jest zaprzeczeniem sprawiedliwości, lecz sprawiedliwością miłosierną, której ludzki i czasowy wycinek mamy szansę poznać i realizować.

Postscriptum:

W tekście popełniono błąd metodologiczny w odniesieniu do wiary. Klucz do znalezienia błędu (J 20, 19-31).

Verified by ExactMetrics