Czy homo sapiens to tylko świadomość?

Wiele nauk, od psychologii po szeroko pojętą moralność, nie opiera się już wyłącznie na tym co świadome. Wymusza to przedefiniowanie wielu utartych kwestii. Pozostając przy wymiarze etyczno-moralnym życia wspomnę, że kiedyś wystarczyło o wykroczeniu moralnym mówić w kategoriach wolności i świadomości. Dzisiaj wszyscy się zgodzimy, że świadome jest wyłącznie pewnym „programem operacyjnym” do o wiele szerzej pojętych danych naszej świadomości.

A modlitwa? Pozornie wydaje się, że rozpoczynamy modlitwą poranną i kończymy wieczorną. A co robimy całą noc? Co Pismo Święte chce nam powiedzieć, kiedy mówi, że Bóg przyszedł do kogoś we śnie? A może modlitwę trzeba by rozpoczynać wieczorem i kończyć rano? Może wieczorem człowiek próbuje modlić się wykorzystując Boga, a w nocy Bóg próbuje się modlić wykorzystując „nieświadomość” człowieka? Oczywiście w kontekście świadomości rozumianej jako świadomy opór wobec tego, co nie jest po mojej myśli.

Łatwo się przekonać, co zmienia się w życiu, kiedy w kalendarzu elektronicznym jako pierwszy dzień tygodnia ustawimy niedzielę zamiast poniedziałku. Można się też przekonać, jak zmieni się nasze życie, kiedy zaczniemy akcentować nie tylko czas od rana do wieczora, ale świadomie wejdziemy w czas do wykorzystania trochę „obok nas”, od wieczora do rana.

Warto spróbować! Bo homo sapiens to nie tylko świadomość, ale świadome ukierunkowanie całej reszty.

Kim jest dla mnie drugi człowiek?

Niewielu z nas – wracając do domu – zastanawia się, dlaczego bliskich nazywamy bliskimi. Kiedyś powiedziano mi o mojej siostrze, bracie, rodzicach, pokazano trochę wspólnych zdjęć. Ale dlaczego oni są dla mnie bliscy? Dlaczego jedni czekają, by jak najszybciej opuścić dom rodzinny, a inni nie mogą nawet garnituru kupić bez pomocy matki? Dlaczego o niektórych mówi się, że są bardzo fajni, zupełnie jak nie dzieci swoich rodziców? Dlaczego w pewnym momencie mówi się o kimś, że stał się obcy, skoro przez lata był bliski?

Kryteria podziału ludzi. One sprawiają, że w wielkim świecie mogę zbudować swój mały świat krewnych, przyjaciół, podobnie myślących, mających wspólną historię. Kiedy wprowadzam kogoś nowego w swój świat, wtedy muszę usprawiedliwić go przed bliskimi. Tak właśnie funkcjonują rodziny, przyjaciele, grupy koleżeńskie, po to wśród znajomych w mediach społecznościowych tworzymy dodatkowo grupy tematyczne, grupy zamknięte, a niektórych po czasie usuwamy ze znajomych.

A Kościół? Przecież nie łączą nas poglądy polityczne, nie czytamy wyłącznie takich samych gazet, książek. Mamy różne rodziny, zawody. Co nas łączy? Odpowiedzi są przynajmniej trzy. Po pierwsze, to samo co ludzi w świecie i dlatego mówi się o kilku „kościołach”. Po drugie, prawdziwa wiara, biorąca w nawias sprawy drugorzędne. Po trzecie, nie łączy nas nic.

A jednak pytanie o wiarę jest zasadnicze. Ono bowiem z jednej strony jest trochę ponadczasowe, z drugiej – pytanie o wiarę, to pytanie o przyszłość, o to w czym pokładam nadzieję? I nawet jeśli w historii życia muszą czy przynajmniej mogą pojawić się pieniądze, używki, kariera, to upływający czas wymusza na nas nową odpowiedź na pytanie, w czym pokładam nadzieję. I chcemy czy nie chcemy, z każdym upływającym rokiem, zmienia się przedmiot naszych nadziei.

Kim jest dla mnie drugi człowiek? Zawsze będzie jakiś „bliski” i jakiś „daleki”. I nie zawsze będą to więzy krwi i wspólne mieszkanie. Bliskość będą znaczyły coraz bardziej wybory przyszłości. To od tego, w czym pokładam nadzieję będzie zależało, kto będzie moim bliskim i kim będzie dla mnie drugi człowiek. Dlatego warto mieć z bliskimi wspólny cel i wspólne ideały, bo więzy krwi i zasiedzenie nie wiążą najsilniej.

Warto o tym pamiętać!

Niegodny czy niegodziwy?

Wiele słów w języku polskim straciło pierwotne znaczenie. Jednym z przykładów jest mylenie znaczeń słów „niegodny” i „niegodziwy”. Pierwsze oznacza, że czegoś człowiekowi brakuje do osiągnięcia pełnej godności. Niegodny nie musi oznaczać zły. Oznacza po prostu nie spełniający wymogów godności z powodu – najprościej mówiąc – jakiegoś braku, który wcale nie musi być zawiniony. Natomiast niegodziwy oznacza postawę nie zasługującą na obdarowanie godnością, przekreśla człowieka ze względu na jego wybory.

Ludzka tajemnica wcielenia. Oznacza ona, że nie ma ani abstrakcyjnego dobra, ani abstrakcyjnego zła. One wcielają się przez człowieka. W ten sposób niegodny – wybierając dobro – staje się godny, zaś wybierający zło staje się niegodziwy, zarówno w wyborze, jak i w trwaniu w złu.

Ale przecież można powiedzieć „przepraszam”. Tylko, że to słowo ma sens nie wtedy, kiedy człowiek opowiada co złego zrobił, ale wtedy, kiedy wie w imię czego nie chce robić zła. Inaczej mówiąc, żałuje, bo chce inaczej i wierzy, że się uda. I wreszcie postanawia, to znaczy, że wie po co żałował.

Trzeba dać tylko sobie pomóc i nie wykręcać się niegodnością. Gdyby człowiek naprawdę się topił, czy wobec wyciągniętej ręki postawi pytanie: Czy jestem godny? Może niegodność to częściej po prostu wygoda i obłuda. A pielęgnowana staje się niegodziwością.

Verified by ExactMetrics