Kryzys dla odważnych

Życie społeczne przyzwyczaiło nas do rozumienia kryzysu jako czegoś, co pomniejsza wartość człowieka, inicjatywy, społeczeństwa. Unikamy kryzysów, ludzi w kryzysie, sytuacji kryzysowych. Oczywiście jest też druga skrajność wyrażająca się w tezie, że kryzys się ma, albo się miało, albo będzie mieć. Konsekwencja logiczna jest prosta: życie jest albo przeżywaniem kryzysu, albo wychodzeniem z niego, albo przygotowaniem się do niego. I tak schemat goni schemat.

Kryzysu nie da się zaplanować. Najlepiej widać to obserwując specjalistów od kryzysu… w kryzysie. Można go jednak założyć, i to nie tylko jako potencjalne fatum, ale jako coś co zdarzyć się może, a nawet powinno. Kilka przykładów.

Człowiek, który chce zdobyć szczyt próbuje wszystko zaplanować. W pierwszej fazie wspinaczki praktycznie wszystko zależy od niego, aż do momentu, od którego inicjatywę przejmuje szczyt. To już nie prawa człowieka, lecz szczytu decydują o sukcesie. W tym właśnie momencie pojawia się kryzys. Oddać część swoich pewników albo się wycofać. Ale szczyt jest dopiero po tej drugiej stronie, niezależnej do końca od człowieka.

Relacja z człowiekiem. Większość relacji próbujemy kontrolować. Wychodzimy do człowieka, ale do połowy drogi. Do momentu, w którym jeszcze kontrolujemy i to my decydujemy o kroku wprzód lub w tył. I znowu moment kryzysu. Albo odda się część swojej pewności i zabezpieczeń, albo trzeba wrócić na swoje pozycje i z kimś nowym zaczynać od nowa. To dlatego łatwiej kochać niż być kochanym.

Dzisiejszy dzień jest poświęcony uchodźcom (w Kościele) i Wielkiej Orkiestrze (w Polsce). Ale i tu można uciec przed kryzysem. Może zadzwonić ktoś biedny, mogę otworzyć drzwi, coś dać i wycofać się do siebie. O wiele trudniejsza sytuacja jest wtedy, gdy ktoś prosi, bym pomógł mu tak gdzie żyje. Wyjść z mojego bezpieczeństwa, przełamać kryzys i dać się prowadzić cudzej biedzie.

Nikt z nas nie lubi kryzysów. Jednak prawdziwy szczyt, prawdziwa relacja z drugim człowiekiem i prawdziwy potrzebujący jest po drugiej stronie kryzysu. Po stronie nie moich praw i warunków. To dlatego tyle wycieczek w niskie góry (nieoświetlone Morskie Oko), tyle relacji (media społecznościowe) i tyle akcji pomocy biednym. Bo to wszystko jest po „mojej stronie kryzysu”.

Ta druga strona nie jest już dla altruistów. Ona jest wyłącznie dla odważnych – bez pośredników, bez zabezpieczeń, ryzykując wszystko.

Autor

Jarosław Andrzej Sobkowiak

cognitive science, anthropology of communication, media ethics, media and artificial intelligence, UKSW Knowledge Base - team leader // kognitywistyka, antropologia komunikacji, etyka mediów, media a sztuczna inteligencja, Baza Wiedzy UKSW - przewodniczący zespołu https://bazawiedzy.uksw.edu.pl