Przyszłość demokratycznych proroków

Różne mamy stopnie i natężenia proroctwa. Najczęściej kojarzymy je z religią, ale być prorokiem w swoim środowisku, to tak naprawdę być świadkiem prawdy. W jakimś sensie naukowiec poszukujący prawdy jest prorokiem. Polityk szukający dobra wspólnego jest prorokiem. I oczywiście, człowiek wierzący szukający Boga-Prawdy jest prorokiem.

Prorokowi nie wolno się lękać, to znaczy, nie wolno bardziej skupiać się na cenie, jaką zapłaci za to, czego szuka, niż na samym obiekcie poszukiwań.

Kim jest w tym kontekście „prorok demokratyczny”? To taki prorok, który próbuje znaleźć złoty środek pomiędzy prawdą a konformizmem. Z jednej strony, od czasu do czasu „natchnie go” na poszukiwanie prawdy, ale potem skutecznie zwalnia w poszukiwaniach, by nie pójść za daleko i nie zapłacić za dużo.

Marny jest jednak los proroków demokratycznych. Można przyjrzeć się chociażby życiu politycznemu i pytać, kto w imię jakiej idei zdobył popularność, a jaką ideę głosi aktualnie? Można też pytać, czego wypadkową będzie kolejna głoszona idea? Mamy proroków demokratycznych w nauce. Nie trzeba będzie długo czekać na to, by zwolennicy reformy nauki zaczęli zakładać za kilka lat komitety protestacyjne w obronie nauki. Być „za” opłaca się dzisiaj, być „przeciw” będzie opłacalne za kilka lat. Pierwsze kadencje będą sprawować za bycie „za”, drugie za bycie „przeciw”, ale ostatecznie historia nauki im tego nie zapomni, a z pewnością zapomni o nich jako reformatorach. Mamy też proroków demokratycznych w religii, swoistych „bożych proroków” ze „świeckimi plecami”.

Prawda cierpliwa jest. Prorok konformizmu podzieli los konformizmu. Prorok prawdy podzieli los prawdy. A prorok demokracji podzieli los demokracji.

Taka właśnie rysuje się nam przyszłość!

Cena Prawdy

Święto Objawienia Pańskiego (Trzech Króli) przywołuje tytuł jednej z encyklik Jana Pawła II (blask Prawdy). Uosobiona w drugiej Osobie Boskiej, sugeruje jednoznacznie związek prawdy i wiary. Jednej i drugiej trzeba bowiem szukać. One zastają nas „tu”, ale odsyłają dalej, nie tyle w niepewne, co raczej w nieprzewidywalne. Wspólny ich wątek to poświęcenie. Pierwotnie poświęcić oznaczało tyle co wyłączyć, przeznaczyć. Tak poświęcano ołtarz, na którym już nic poza Eucharystią nie mogło się dokonywać. Tak poświęca się ambonę dla Słowa, nie dopuszczając innych wątków (propaganda, polityka, nienawiść). Tak też miał poświęcać się człowiek, tracić coś dla prawdy. Jednym z przejawów był post, dzisiaj mylony z mięsem (wierzący) i z fitness (niewierzący).

Drugi wątek podyktowany refleksją nad ceną prawdy to relacja nauka – wiara. Mędrcy idą za gwiazdą, bo naprawdę szukają. Uczeni w Piśmie już wiedzą i ta wiedza zatrzymuje ich w miejscu. Są w stanie wskazać komuś drogę, ale sami w drogę się nie udają. Można z tego wyprowadzić praktyczny wniosek dla wspomnianej powyżej relacji. Kiedyś nauka szła z razem z wiarą, bo nauka i teologia poszukiwały. Kiedy teologia „znalazła”, nauka chciała poszukiwać dalej. Porzuciła więc teologię. Może zatem nie tyle trzeba się nawrócić (to sugeruje wracać tą samą drogą), co wrócić inną drogą. Nie ma powrotu teologii do początku. Skoro odeszła z drogi poszukiwań, schodząc na drogę intelektualnej pychy, to konsekwentnie nie może wracać tą samą drogą, tylko musi wejść na drogę pokory wobec Prawdy.

Dary mędrców ukazują kryteria szukania prawdy. Nie można jej szukać dla zysku (złoto), ani dla zabicia czasu (kadzidło), ani też dla wygody w życiu (mirra oznacza krzyż i pogrzeb). Prawda ma cenę, czasem materialną, innym razem każe wybierać w czasie, nigdy nie zadowala się resztkami czasu na jej poszukiwanie ani czasem oddanym prawdzie z braku innych zajęć. Wreszcie prawda ma cenę, która potrafi boleć, kiedy chce się nią iść konsekwentnie.

Wierzących kojarzy się z poszukiwaczami prawdy. Może więc opisując poświęconą kredą własne drzwi warto zastanowić się nad tym, czy jestem gotowy na cenę prawdy? Pierwszym jej wymiarem jest sygnał dla przychodzących: tu znajdziesz wsparcie, czas i pomoc w kłopotach. A jeśli napis na drzwiach nie zakłada żadnych konsekwencji praktycznych, to może lepiej ich „nie brudzić” i zostawić tabliczkę z nazwiskiem, albo po prostu puste miejsce.

Lepiej nie mówić (nie pisać) niż kłamać!

Rodzina sprawą prywatną?

Gdy mamy poglądy liberalne, wtedy pytamy, dlaczego państwo wtrąca się do rodziny? Gdy jesteśmy niewierzący, wtedy pytamy, dlaczego Kościół wtrąca się do rodziny? Czynimy z niej sprawę prywatną i bronimy jej, jak kiedyś własności w westernach. Tymczasem odpowiedź jest dość prosta – rodzina nie jest sprawą prywatną, ponieważ człowiek nie jest własnością drugiego człowieka, i przed wykorzystaniem go przez drugiego człowieka na poziomie rozumu i natury broni państwo, na poziomie wiary – Bóg.

Dzisiaj obchodzimy w Kościele katolickim Niedzielę Świętej Rodziny. Przywołujemy jedno z przykazań: Czcij ojca swego i matkę swoją! Jednak gdzieś w świadomości stawiamy pytanie: Czy z tą czcią w stosunku do człowieka, to nie przesada? Pojawia się też w Piśmie Świętym uzasadnienie: Abyś długo żył na ziemi. Oznacza to, że cześć należy się dawcy wartości, wtórnie tym, którzy je przekazują. Biologia aż takiego szacunku nie wzbudza, bo to zwykle człowiek rodzi człowieka, a już niedługo szacunek podzieli się pomiędzy człowieka a „prokreację technicznie wspomaganą”. Zatem na poziomie biologii zbyt dużego szacunku nie można oczekiwać.

Pozostają więc wartości i szacunek za ich przekaz. Język grecki dobrze rozróżniał pomiędzy ojcem a tatą. Nawet w języku potocznym mamy urlop „tacierzyński”, a nie ojcowski, bo zadań ojca nie realizuje się wyłącznie w czasie urlopu i w weekendy. Z tego nie sposób się zwolnić. A jeśli jest kryzys ojcostwa (wprowadzania w świat wartości, zewnętrzny i obiektywny), wtedy ma się tylko mamusię i tatusia, czyli tych, którzy chronią przed światem zewnętrznym. Konsekwencja tego jest prosta: obrona przed państwem, szkołą, autorytetem zewnętrznym. Najlepiej wiedzą o tym nauczyciele w szkołach.

Gdy ojciec uczy wartości i pada pytanie o uzasadnienie i wskazanie źródła, wtedy odpowiada: Bóg i natura odczytana rozumem. Gdy uczy się wartości w oparciu o swój autorytet, wtedy pozostaje pluralizm wartości i wszystko staje się sprawą prywatną.

Potrzeba prawdy o człowieku, najpierw tej, że człowiek nie jest bogiem. A skoro istnieje słowo, to znaczy, że istnieje desygnat, i nie jest nim bez wątpienia człowiek. Gdy jednak człowiek staje się desygnatem słowa „Bóg”, wtedy musi być wszechmocny, a gdy nie jest, traci się do niego szacunek. Potrzebujemy więc prawdy o tym, że dziecko potrzebuje matki i mamy, ojca i taty, a my wszyscy potrzebujemy Boga. Inaczej mamy świat wartości ogólnoludzkich, czyli podlegających preferencjom i sondażom, a zamiast etyki mamy socjologizm etyczny. Socjologia staje się w ten sposób nową religią. Tylko, że ta religia nie daje fundamentu, lecz opis.

Ale nie wystarczy też sama prawda i jej obrona. Prawdę można wykorzystać na swój sposób, nadużyć. Współcześnie odnosi się wrażenie, że prawda w rękach demagogów pełni podobną rolę, jak pałka w rękach człowieka pierwotnego. Może więc trzeba powiedzieć wprost: Nie potrzebujemy nowej prawdy, bo mamy jej dosyć w dostępnych wydaniach.

Potrzebujemy pokory wobec Prawdy, według wzoru p<P. Z dopowiedzeniem: Wszyscy!

Verified by ExactMetrics